Για να μη ΧΑΘΩ !
Η διαφορά
Του ελεύθερου πουλιού
Από τον ελεύθερο άνθρωπο…
Είναι
Πως εκείνο τα φτερά τα ’χει στη ράχη
Ενώ ο άνθρωπος τα ’χει στο Πνεύμα
«Μ.Ο.»
Χανιωτικα ΝΕΑ
Γραφει ο Βαγγελης ΚΑΚΑΤΣΑΚΗΣ
Παρουσιάστηκε το βιβλίο – λεύκωμα “Για να μην χαθώ”
Της ζωγράφου Μαρίας Ορφανουδάκη
Με την παρουσία αρκετού κόσμου παρουσιάστηκε το βράδυ της Κυριακής στον αύλειο χώρο του Λαμπράκειου Γυμνασίου της ιστορικής κωμόπολης Βάμου στον Αποκόρωνα το βιβλίο – λεύκωμα της καταξιωμένης ζωγράφου Μαρίας Ορφανουδάκη (Μ.Ο.) με τίτλο “Για να μην χαθώ” χορηγία της εφημερίδας “Χανιώτικα νέα”.
Την εκδήλωση διοργάνωσαν ο Δήμος Αποκορώνου με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Βάμου “ο Πρίνος” και περιελάμβανε έργα ζωγραφικής επεξεργασμένα από την ίδια την καλλιτέχνη σε photo shop, έκθεση φωτογραφίας, ποίηση, μουσική κ.ά.
Την παρουσίαση του βιβλίου έκανε ο δάσκαλος, λογοτέχνης, Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης και ο γενικός διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” Νικόλαος Παπαδάκης, ενώ χαιρετισμό εκ μέρους του Δήμου Αποκορώνου απηύθυνε η αντιδήμαρχος κα Ειρήνη Τερεζάκη που συντόνιζε την εκδήλωση και ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου κ. Κυριάκος Λιμαντζάκης.
Οπως επεσήμανε ο κ. Λιμαντζάκης «σ’ αυτόν τον ιστορικό χώρο που γίνεται η εκδήλωση, στις 18 Μαΐου 1896 στη Μάχη του Βάμου, δηλαδή πριν από 123 χρόνια και δύο μήνες, μετά την ταπεινωτική αποχώρηση των Τούρκων από τον Βάμο και αφού έκαψαν οι μεταπολιτευτικοί επαναστάτες το Διοικητήριό τους και τα γεγονότα, τότε, σήμαναν την απελευθέρωση του Αποκόρωνα και την απαρχή της απελευθέρωσης ολόκληρης της Κρήτης, ανάμεσά τους ήταν και ο πρόγονος – παππούς της Μαρίας Ορφανουδάκη, ο Στάθης Περουλάκης από τα Σελιά Αποκορώνου και αργότερα πρώτος αιρετός δήμαρχος Βάμου για μια 10ετία ολόκληρη και ακόμα αργότερα βουλευτής του Ελευθερίου Βενιζέλου…».
Από την πλευρά του ο παρουσιαστής του βιβλίου κ. Ευάγγελος Κακατσάκης επεσήμανε: «Στο ένδοξο πάλαι ποτέ, αλλά και νυν και αεί ιδιαίτερα φιλόξενο Γυμνάσιο Βάμου, γίνεται η παρουσίαση του βιβλίου της καταξιωμένης ανά το πανελλήνιο, αλλά και διεθνώς εδώ και πολλά χρόνια Αποκορωνιώτισσας πρωτίστως ζωγράφου και ποιήτριας σφαιρικής καλλιτέχνιδας Μαρίας Ορφανουδάκη… Για τη Μαρία και το έργο της, ιδιαίτερα αυτό της ζωγραφικής που έχει τύχει διεθνούς αναγνώρισης, έχουν αποφανθεί οι κορυφαίοι των γραμμάτων και της τέχνης, όπως ο Γιάννης Ρίτσος, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, ο Γιάννης Ξενάκης, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Φρέντι Γερμανός, ο Μάνος Κατράκης, ο Λυκούργος Καλλέργης, αλλά και άλλες κορυφαίες προσωπικότητες όπως ο μακαριστός μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίος Γαλανάκης, ο νυν από Κυδωνίας και Αποκορώνου αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ειρηναίος Αθανασιάδης, ο πρώην πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος και άλλοι πολλοί».
Ο ίδιος συνεχίζοντας τόνισε: «“H αγάπη στην Κρήτη και την ανθρωπότητα, η ευαισθησία της στην ειρήνη και τη συνεργασία των λαών, δείχνουν άνθρωπο με προσωπική σφραγίδα. Σίγουρα ο κόσμος μας ο χρεοκοπημένος χρειάζεται θεραπεία και σωτηρία”. Αυτά έχει γράψει για τη Μαρία και το έργο της, μεταξύ άλλων, ο άγιος στη συνείδηση του λαού μας Ειρηναίος Γαλανάκης, για να μείνω μόνο σε αυτόν. Δική του και η επισήμανση ότι “ο δρόμος της χάριτος είναι στρωμένος με την πέτρα της θυσίας”. Τον ξέρει καλά η Μαρία Ορφανουδάκη και γι’ αυτό ακριβώς συνεχίζει τον αγώνα της με ήσυχη συνείδηση…».
«Στους πίνακες της ζωγραφικής και στις φωτογραφίες της, που είναι ομιλούντες πίνακες και ομιλούσες φωτογραφίες όπως και στα ανθολογημένα πεζά κείμενά της δεν μπορεί να αντέξει σε ησυχία όταν τα δάχτυλα της καθημερινής ανάκρισης ματώνουν τις ουλές της ψυχής της. Οταν βλέπει παιδιά να πεινούν, ανθρώπους να ζητούν απεγνωσμένα ένα κεραμίδι πάνω απ’ το κεφάλι τους, τα νεκρά κορμιά των προσφύγων, τον πάσχοντα όπου γης συνάνθρωπο. Χαρακτηριστική η φωτογραφία που κοσμεί το εξώφυλλο. Μια Παναγιά, μια θλιμμένη Παναγιά, η Μαρία, που επιμένει ωστόσο να φωνάζει τ’ άδικο. Αχ αυτά τα μάτια της! Τα δικά της μάτια, μα και τα μάτια που βάζει στα πρόσωπα που ζωγραφίζει, κυρίως σ’ αυτά των παιδιών πόσα μας λένε για τα ερωτηματικά των αθώων και τα εδώλια των ενόχων. Γεια σου Μαρία. Η Μαρία της σιωπής. Η Μαρία της κραυγής. Η Μαρία της επαναστατημένης συνείδησης. Η Μαρία της ουτοπίας. Η Μαρία της αγάπης. Πάνω απ’ όλα και πρώτα απ’ όλα, ωστόσο, η Μαρία της ειρήνης…».
Εκτενέστατη επίσης η αναφορά στο έργο της καλλιτέχνιδος από τον γενικό διευθυντή του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” κ. Νικόλαο Παπαδάκη, ο οποίος αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στις ρίζες και συγκεκριμένα στο παππού της τον Στάθη Περουλάκη που υπήρξε δήμαρχος στον ιστορικό Βάμο, αλλά και βουλευτής στην κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου, τονίζοντας ότι η «η Μαρία Ορφανουδάκη με το έργο της ξεκινά από τις ρίζες του παππού της αυτά που ανέλυσε ο Β. Κακατσάκης. Συνδέονται με μια ηρωική γενιά. Από αυτή τη γενιά προέρχεται η Μαρία. Ο επαναστάτης δεν κρατά πάντα όπλα βέβαια. Με κάθε τρόπο εκδηλώνει την επαναστατικότητά του είτε με τον χρωστήρα είτε με την πένα, με χίλιους τρόπους και αυτό η Μαρία το κατάφερε στον υπέρτατο βαθμό».
Με συγκίνηση ανέβηκε στο βήμα η Μαρία Ορφανουδάκη για να ευχαριστήσει τον κόσμο που την τίμησε, τους οργανωτές και ομιλητές στην εκδήλωση, Πολιτιστικό Σύλλογο, Δήμο, Βαγγέλη Κακατσάκη, Νίκο Παπαδάκη καθώς και τον ιδρυτή της εφημερίδας “Χ.Ν.” Γιάννη Γαρεδάκη για την πολύτιμη χορηγία εκτύπωσης του βιβλίου της, λέγοντας ότι «όλα τα λέει το βιβλίο μου, δεν χρειάζεται να πω τίποτα περισσότερο».
Παραθέτουμε φωτογραφικά στιγμιότυπα από την όμορφη βραδιά η οποία έκλεισε με πλούσιο κέρασμ
Μια ζωή αναζητά τον Θεό και τον άνθρωπο
μέσα σ έναν κόσμο που έχει χαθεί τόσο το θείο όσο και το ανθρώπινο. Κατά δήλωσή της. Με τον δικό της τρόπο. Μόνη και πένης, πάντα απορημένη και άπορη. Άλλωστε με αιφνίδιες κραυγές, με ‘ιαχές διαμαρτυρίας’ και άλλοτε με παρατεταμένες σιωπές, που ωστόσο κραυγάζουν περισσότερο. Για τη γνωστή τοις πάσι ‘ζωγράφο και ποιήτρια της ειρήνης’, Μαρία Ορφανουδάκη, που κόντρα στις ανεμικές των καιρών και στις φυσές των αέρηδων, εξακολουθεί να λειτουργεί και να λειτουργείται στον ναό της ειρήνης, στο εργαστήρι της, στην Απτέρα, ο λόγος. Βρέθηκα γι? άλλη μια, πολλοστή, φορά, εκεί τις προάλλες, μαζί με αρκετούς συμπολίτες μας, με αφορμή τα εγκαίνια της έκθεσης ξαναδουλεμένων σε καμβά παλιότερων έργων της κι ένιωσα το ίδιο, όπως και την πρώτη φορά (πάνε πάνω από 25 χρόνια από τότε), συγκινημένος. «Ξαναγεννιέμαι απ? τις στάχτες μου», μου είπε, όπως έγραψα και στα ‘πεταχτά’ (βλ. ‘Χανιώτικα νέα’, 13 Αυγούστου τ.ε.) μισογελώντας και μισοκλαίγοντας η Μαρία, όταν τη ρώτησα τι κάνει. Είμαι ακόμα ζωντανή και συνεχίζω, κόντρα σ? όλα, τον αγώνα μου, ήθελε να μου πει. Όχι, δεν πνίγηκε στα δικά της δάκρυα η Μαρία, στην προσπάθειά της να στερέψει τα δάκρυα των άλλων. Οχι δεν κατέθεσε τα όπλα, πολύς ο σπόρος της καρδιάς που της είχε περισσέψει! ‘Σας καλώ εδώ στο Ακρωτήρι απέναντι/ για να κλείσουμε τις πληγές/ που ?χουν ανοίξει στα σπλάχνα του/ για να ξεπουπουλιάσουν των σιδερένιων πουλιών οι φωλιές και με χώμα να τις γεμίσουμε/ για να βλαστήσει το άνθος της Ειρήνης’.
Τα που έγραψε πριν από 30 ακριβώς χρόνια, στις 6 Αυγούστου 1983, για να μας προσκαλέσει στα εγκαίνια του ‘Ερημοκλησιού’ της, που έκανε ως γνωστό ο Μάνος Κατράκης, παρουσία του τότε μητροπολίτη Κυδωνίας και Αποκορώνου και νυν αρχιεπισκόπου Κρήτης Ειρηναίου Αθανασιάδη. Με τα ίδια λόγια μας κάλεσε κι εφέτος, πάλι στις 6 Αυγούστου, στην περί ου ο λόγος εκδήλωση τιμής και μνήμης για τα θύματα του πυρηνικού ολοκαυτώματος στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι με θέμα ‘Η Ειρήνη στην Τέχνη’. Ο αγώνας για την όπου γης, και επί γης, ειρήνη, συνεχίζεται. Μαρία, κουράγιο !
8
Γράφει ο Βαγγέλης ΚΑΚΑΤΣΑΚΗΣ «Χανιωτικα ΝΕΑ» 20/4/200
Διαβλέποντας τους κινδύνους που ελλοχεύουν…
Μια ζωή αναζητά τον Θεό και τον άνθρωπο μέσα σ έναν κόσμο που έχει χαθεί τόσο το θείο όσο και το ανθρώπινο ..Μόνη και πένης, πάντα απορημένη και άπορη…Η Μαρία της Ειρήνης γνωστή τοις πάσι ζωγράφος Μαρία Ορφανουδάκη
Άλλοτε με αιφνίδιες κραυγές, με
‘Ιαχές διαμαρτυρίας’
και άλλοτε με παρατεταμένες σιωπές, που ωστόσο κραυγάζουν περισσότερο. που κόντρα στις ανεμικές των καιρών και στις φυσές των αέρηδων, εξακολουθεί να λειτουργεί και να λειτουργείται στον ναό της
Eιρήνης, στο εργαστήρι της, στην Απτέρα «Εις την οδόν έξω ουδέν ακούουν οι λαοί», βλέπετε, για να θυμηθούμε τον αλεξανδρινό Ποιητή… Διαβλέποντας πάντα τους κινδύνους που ελλοχεύουν και ακούγοντας διαρκώς την απελπισμένη φωνή της Πυθίας για το Φοίβο που δεν έχει πια καλύβα. Κι όλα αυτά «στην πλήθουσα αγορά των μεταπρατών όπου διατιμούνται τα αδιατίμητα», κι ενώ ο τεχνολογικό ορυμαγδός σκιάζει τους ιλαρούς ορίζοντες…
Μήπως όμως η φωνή της Μαρίας, καταγεγραμμένη σε προηγούμενη πρόσκλησή της, είναι, ακριβή γι’ αυτό, περισσότερο από ποτέ επίκαιρη
Ας την ακούσουμε
«Την έκθεσή μου αυτή πάλι αφιερώνω στη ζωγραφιά σου Άνθρωπε !
φτιαγμένη από το πινέλο, βουτηγμένο στα δάκρυα και τον ιδρώτα σου
που στάζουν πάνω στην ατσάλινη παλέτα ,
για να μου βγάλουν το χρώμα το χακί ….
Επιμένει να ζει μοναχικά και να πορεύεται στον δρόμο που χάραξε,
στον δρόμο της ατομικής ευθύνης, έτσι όπως
Ο Νίκος Καζαντζάκης τον προσδιόρισε,
η Μαρία. Αγαπά πάντα κι ας απογοητεύεται συχνά, την ευθύνη,
φωνάζοντας στη διαπασών με το έργο της
Ότι έχει χρέος να σώσει τη γης και ότι, αν δεν τη σώσει, αυτή θα φταίει
Ν’ αγαπάς την ευθύνη Να λες : Εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης
Και αν δε σωθεί εγώ θα φταίω”. Νίκος Καζαντζάκης “Ασκητική
«Ξαναγεννιέμαι απ τις στάχτες μου», μου είπε μισογελώντας και μισοκλαίγοντας
η Μαρία, όταν τη ρώτησα τι κάνει , είμαι ακόμα ζωντανή ! και συνεχίζω !, κόντρα σ όλα, στον αγώνα μου… .Όχι, δεν πνίγηκε στα δικά της δάκρυα η Μαρία,στην προσπάθειά της να στερέψει τα δάκρυα των άλλων Όχι δεν κατέθεσε τα όπλα, πολύς ο σπόρος της καρδιάς που της είχε περισσέψει….
“Εύχομαι να δώσεις με την τέχνη σου τη δική σου μαρτυρία όπως την έδωσαν
οι Μύστες” έγραψε, απευθυνόμενος στη Μαρία, μεταξύ των άλλων
, εν έτει 1985 ο μακαριστός σήμερα ,Ειρηναίος Γαλανάκης,
Για να της θυμίσει στο τέλος τη φράση του Ιψεν
“Ο δρόμος της χάριτος είναι στρωμένος με την πέτρα της θυσίας
Έπιασε η Ευχή του Παππού!
Μαρία κουράγιο !
Φυλακή φλόγας Prison fla
Ανήμπορη καρδιά
Πώς να βαστάξει
πώς να ‘βρει του λυτρωμού τη λύση που πασχίζει
να κάμει πήδημα, σάλτο γερό και Νάβη
απ’ του πετσιού τα τρίσβαθα τ’ ασήκωτο το βάρος.
Να μπόριε ν’ αδιαφορήσει αν ήξερε,
το τέλος που την πρόσμενε,
αφού κορμί δεν την ορίζει
και να ‘κανε σε μια στιγμή σε
σε μια στιγμή μονάχα !
όσα δεν θα κατάφερναν,
χίλιες καρδιές σε μύριες ζωές να κάμουν
Να πιάσει της ζωής το χαλινάρι
να την τραντάξει δυνατά
και να της δείξει εκείνη
ποιο δρόμο να τραβήξει.
Κι αν έβρη απ’ τη ζωή αδιαφορία στ’ άκουσμά της,
Tι μ’ αυτό!
Να μην διατάξει ούτε στιγμή
και να τραβήξει μόνη της
μόνη της πια!
λευτερωμένη απ’ του κορμιού
τις περιπλανήσεις, που μέχρι τώρα είχε.
– M.O – 1966
ΜΕΣ ΤΗ ΚΑΡΔΙΑ…
κτύπος κανείς δεν αφρουγγιέται
Μεσ’ το μυαλόσκέψη και θύμηση καμιά !
Η όραση κι αυτή έχει χαθεί
Σαν τη ματιά στραμμένη είχα συνεχώς στον Ήλιο !
Και θαμπωμένη πλέον, ξεγελιέμαι
Από το φως του φεγγαριού
Θαρρώντας το για Ήλιο
Μαρία Ορφανουδάκη – M.O – 1979
Πως θα θελα !
Στης ηρεμίας το παιχνίδι
να ‘παιρνα μέρος
και να μπορούσα να χαρώ
στις ξεγνοιασιάς και στης γαλήνης τ’ ακρογιάλι.
Και να μπορούσα να ‘παιρνα
χαρές και λύπες τόσες,
όσες μπορεί
μονάχα μια καρδιά
και μια Ψυχή ν’ αντέξει.
Πως θα ‘θελα !
την αδυναμία της δύναμής μου
να ‘κανα δύναμη
και να ξαλάφρωνα
μοιράζοντας τις Καρδιές μου.
Για να κρατήσω μόνο μια !
για ν’ Αγαπώ και να πονώ
σαν μια Kαρδιά
σαν μια Ψυχή
Μονάχα !
– M.O –
Στα μάτια
του μωρού παιδιού
βλέπω την Ειρήνη !
Στο κελάηδισμα του σπουργιτιού
ακούω την Ειρήνη !
Στο άρωμα του γιασεμιού
οσφραίνομαι την Ειρήνη !
Στον θόλο τα ουρανίσκου μου
γεύομαι την Ειρήνη !
Στα ακροδάχτυλα μου
αισθάνομαι την Ειρήνη !
Στους χτύπους της καρδιάς μου
Αφουγκράζομαι την Ειρήνη !
Από τη φλόγα του κορμιού
Το ίδιο το κορμί
να κάψω θα θελα
και ν’ απομείνει μονάχα
μιας σπίθας φλόγα.
Για να πλανάται εδώ κι εκεί . . . .
κοντά σ’ αυτούς
που μέχρι τώρα είχα αγαπήσει
τη ζεστασιά
απ’ τα’ ανύπαρκτο, πυρακτωμένο
σώμα μου να νοιώθουν
Kι αν δω πως ζεστασιά
ξένου κορμιού ζητούν !
H σπίθα
H σπίθα φλόγας
μόνο μιας!
να γίνει λάβα και φλόγα μανιασμένη.
Και να θεριεύει πιότερο
απ’ τους αναστεναγμούς
των πόνων τους.
1969 – MO –
Παρουσίαση βιβλίου της Μαρίας Ορφανουδάκη
Η παρουσίαση του βιβλίου – λευκώματος της Μαρίας Ορφανουδάκη Μ.Ο. (χορηγίας “Χανιώτικα νέα”) “Για να μη χαθώ!” θα γίνει την Κυριακή 17 Ιουλίου και ώρα 8.30 μ.μ. στο Λαμπράκειο Γυμνάσιο Βάμου. Την εκδήλωση διοργανώνουν ο Δήμος Αποκορώνου με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Βάμου “Ο Πρίνος” και συμπεριλαμβάνει έργα ζωγραφικής επεξεργασμένα από τη Μαρία Ορφανουδάκη σε photo shop. Εκθεση Φωτογραφίας, ποίηση, μουσική της ίδιας κ.ά. Η παρουσίαση θα γίνει από τον δάσκαλο, λογοτέχνη Βαγγέλη Θ. Κακατσάκη.
Ο ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΤΡΑΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΡΙΑ ΟΡΦΑΝΟΥΔΑΚΗ
Με αφορμή την εκδήλωση, αξίζει να θυμηθούμε τι είχαν πει δύο μεγάλες προσωπικότητες για τη Μαρία Ορφανουδάκη. Ο λόγος για τον μακαριστό Ειρηναίο Γαλανάκη και τον Αείμνηστο Μάνο Κατράκη.
Ο Ειρηναίος:
«Σίγουρα έχεις το μερίδιό σου από τα ταλέντα που δίνει ο Θεός στα πλάσματά του. Η αγάπη σου στην Κρήτη και την ανθρωπότητα, η ευαισθησία σου στην ΕΙΡΗΝΗ και τη συνεργασία των λαών, δείχνουν άνθρωπο με προσωπική σφραγίδα. Σίγουρα ο κόσμος μας ο χρεοκοπημένος χρειάζεται θεραπεία και σωτηρία… Υπάρχουν ακόμα σκαλοπάτια. Εύχομαι να τ’ ανεβείς και από κει επάνω να δώσεις με την τέχνη σου τη δική σου μαρτυρία όπως την έδωσαν οι Μύστες της ομορφιάς και της αγνότητας και οι μάρτυρες της αλήθειας και της θυσίας. “Ο δρόμος της χάριτος είναι στρωμένος με την πέτρα της θυσίας” – Ίψεν.
Με την ευχή και την αναγνώρισή μου στην προσπάθειά σου».
Ο Μάνος Κατράκης: «Η Ορφανουδάκη πρόλαβε την εποχή της. Πήδηξε πρώτη αυτή τα σκαλοπάτια, αυτά που ανεβαίνουν σήμερα οι άλλες γυναίκες.
Η δύναμη της Μαρίας είναι κάτι ξεχωριστό έχει ένα κόσμο μέσα της ατέλειωτο. Δίνει και την ψυχή της για τον φίλο της, δίνει τη ζωή της για την Ελλάδα και ειδικότερα για την πατρίδα της την Κρήτη…
Η τέχνη της Μαρίας στη ζωγραφική επίσης είναι κάτι ξεχωριστό, δεν μοιάζει με τους άλλους ζωγράφους, έχει μια σφραγίδα δική της, ένα τρόπο δικό της να εκφράζει τα συναισθήματά της που δεν τό χουνε συνήθως οι ζωγράφοι… Η Μαρία δεν αρνιέται τον ρεαλισμό και μέσα στο ρεαλισμό της, υπάρχει η μεγάλη πλήρης ανθρώπινη αγωνία και ο πόνος. Γιατί η Μαρία πονάει. Είμαι βέβαιος ότι τα χαρούμενα λόγια της, τα χαρούμενα βλέμματά της, τα χαρούμενα λόγια της κρύβουν και ένα πολύ βαθύ πόνο. Πιστεύω πως ο πόνος αυτός προέρχεται από την αγωνία της για μια ΕΙΡΗΝΙΚΗ για μια Aνθρώπινη ζωή, το δείξε και το δείχνει κάθε μέρα. Tης σφίγγω βαθειά το χέρι δυνατά και με απέραντη φιλία και αγάπη και την παρακαλώ να δεχθεί τον σεβασμό μου και την παραπέρα φιλία μου!».
ΑΡΜΑΘΙΑΣΑ ΚΑΡΔΙΕΣ …
Από χωράφι
Που το χα εγώ σπαρμένο
Μόνο μ’ αυτές !
Αρμάθιασα καρδιές από χωράφι
Που το χα εγώ σπαρμένο
Με σπόρο καρδιάς
Που μου χε περισσέψει.
Ετούτη τη στιγμή
μονάχα δύναμη καρδιάς μ’ έχει συνεπαρμένη
συντρίμμια το κορμί μπορώ να κάμω
να μη φοβούμαι
μελλούμενου θανάτου λειτουργια.
Ετούτη τη στιγμή
κορμί γεμάτο από καρδιές υπάρχει.
Χάρος κι αν έρθει τι μ’ αυτό!
ξεγελασμένος θα βγει..
Αφού κορμί με μια καρδιά θα ζήταγε να πάρει !
Μαρία Ορφανουδάκη – Μ.Ο – 1966
Ανήμπορε !
Ανήμπορε !
της γέννησις το θάνατο γυρεύεις
γιατί το θάρρος σου ‘λειψε
χώρο καρδιάς μεσ’ την καρδιά σου να ‘βρεις.
Γεννήθηκες θεριό !και μέσα σου θεριό να θρέψεις θα ‘θελες
αλλά φοβάσαι μη χαθείς εσύ !σαν δυνατότερο από σένα έβγη.
Λυπάσαι, αγριεύεις με καρδιά θεριού
γιατί αυτή η λεία που σου δίνουν δεν σε φτάνει
γρυλλίζεις και το γρύλλισμά σου δεν τ’ ακούν
μονάχα εσύ.!
Γι’ αυτό πολλές φορές στο κούρνιασμα τη λύση σου γυρεύεις
Μα τούτες τις στιγμές ! ζητάς και θα ‘θελες
μαστίγωμα, ερέθισμα γερό και να ‘βγεις .
Λογική καρδιά να μην υπειρχαν
για να κατασπάραζες όλους αυτούς !
που τόσα χρόνια σ’ είχαν κουλουριασμένο
σε γη μιας σπιθαμής.
Μαρία Ορφανουδάκη – ΜΟ –
Ανύψωσα Τ’ ανάστημα
Πιο πάνω και από τον ΗΛΙΟ !
Ανύψωσα τ’ ανάστημα κι ανέβηκα
Πιο πάνω και από το ΦΩΣ του !
Αφού ασήμαντο ναι κι εγώ να περιμένω
ΗΛΙΟΥ Φως !
Που τόσους και τόσους έχει φωτίσει
Η δύναμη του έχει χαθεί
Γι αυτό ΖΗΤΩ !
Ένα καινούργιο ΗΛΙΟ !
Ένα καινούργιο ΦΩΣ !
Ήχους πρωτάκουστους
μεσ’ την ψυχή κρυμμένους είχα
και τώρα δα, που η στιγμή
που τόσα χρόνια νοσταλγούσα είχε φτάσει
τις πόρτες της ψυχήςδιάπλατα ν’ ανοίξω
Αυτές έχουν σκουριάσει απ’ την πολυκαιρία…..
Κι οι μελωδίες κι ευγένειες
που τόσα χρόνια ευλαβικά κρατούσα
εχάθηκαν και δεν ακούστηκαν
Παρά μόνο!
Τρiξίματα……
Μαρία Ορφανουδάκη – MO – 1969
ΘΑΡΡΩ ΠΩΣ ΜΕΣΑ ΜΟΥ…
Αλληλοσπαράζονται
Καρδιά, ψυχή και νους.
Αν κι έχω την απαίτηση
Καθένα με τη σειρά του να δίνει διαταγές.
Μα να που δεν μπορώ
Να τους επιβληθώ
Όλα μαζί, διαταγές να δίνουν θέλουν.
Τότες δα, Ζητώ!
Να θρονιαστούν σε μια γωνιά
Και να μ΄ αφήσουν ήσυχη.
Όμως !την συμβουλή μου αν άκουγαν
Δεν ξεγελιέμαι.
Πως πρώτη εγώ με τη σειρά μου
Αιτία θα τους έδινα για να ξαναπιαστούνε
Μ.Ο
Τη Σταύρωση
τη Σταύρωση κορμιού Ζητω!
να λυτρωθώ
να μην χαθώ
από σπατάλη χρόνου άσκοπη
σαν γίνεται απ’ το κορμί κι απ’ την καρδιά
γυρεύοντας στιγμές χαράς.
Η λογική
Τι λογική;
αφού κι αυτή ξοπίσω τρέχει
με δικαιολογίας πρόφαση,
πως πρέπει αυτή να βλέπει για να κρίνει
και να ζητά από μένανε ανάλογη τιμωρία.
Κι αυτή λοιπόν
στο βάθος κοροϊδεύει
αφού το ξέρει
πως μόνη…
μόνη μ’ έχουνε αφημένη.
Και πως; Με τι;
απόφαση, συμπέρασμα να βγάλω.
Χωρίς κορμί!
Χωρίς καρδιά!
Χωρίς μυαλό!
Mαρια ΟΡΦΑΝΟΥΔΑΚΗ – Μ.Ο – 1969
Το ίδιο το κορμί
να κάψω θα θελα
και ν’ απομείνει μονάχα
μιας σπίθας φλόγα.
Για να πλανάται εδώ κι εκεί . . . .
κοντά σ’ αυτούς
που μέχρι τώρα είχα αγαπήσει
τη ζεστασιά
απ’ τα’ ανύπαρκτο, πυρακτωμένο
σώμα μου να νοιώθουν
Kι αν δω πως ζεστασιά
ξένου κορμιού ζητούν !
H σπίθα
H σπίθα φλόγας
μόνο μιας!
να γίνει λάβα και φλόγα μανιασμένη.
Και να θεριεύει πιότερο
απ’ τους αναστεναγμούς
των πόνων τους.
1969 – MO –
Τα σωθικά μου επιθυμία τρώει !
Δρόμο ν’ ακολουθήσω απάτητο
Και να ‘μια εγώ η πρώτη που θα περάσει
Τ’ αχνάρια μου άλλοι να βρουν
Για να τ’ ακολουθήσουν.
Χαμού κίνδυνος
Το ξέρω πως υπάρχει
Μα κάλλιο για μένα ο χαμός
Παρά ν’ ακολουθήσω
Αχνάρια που ‘χουν αφήσει άλλοι.
Μαρία Ορφανουδάκη – MO – 1969
Ψευτιά μη πεις
πως στην ψυχή σου μέσα
υπάρχει μόνο φως.
Θάρρος αν είχες
θ’ άκουγες κατάρες που ξεστόμιζε
για κείνους
που δεν αστόλισαν με δάφνες
το πέρασμά της.
Ψευτιά, μη πεις ! πως Aγαπάς
αφού χώρος καρδιάς
μικρός υπάρχει
και να χωρέσει δεν μπορεί
όλες αυτές π’ ορέγονται αγάπη!
Μαρία Ορφανουδάκη – Μ.Ο –1966
Στη μέση έζωσα , μαχαίρια δίκοπα
Στο στήθος άναψα φωτιές !
Φίδια περιμάζωξα
Kαι τα έκανα κοτσίδες
Για μάτια , έμπηξα δυο χούφτες αστροπελέκια
Και τη ποδιά μου γέμισα !
Μ ελπίδες , όνειρα , Αλήθειες και Πιστεύω !
Μαρία Ορφανουδάκη Μ.Ο 1968
Παρουσίαση βιβλίου της Μαρίας Ορφανουδάκη
Η παρουσίαση του βιβλίου – λευκώματος της Μαρίας Ορφανουδάκη Μ.Ο. (χορηγίας “Χανιώτικα νέα”) “Για να μη χαθώ!” θα γίνει την Κυριακή 17 Ιουλίου και ώρα 8.30 μ.μ. στο Λαμπράκειο Γυμνάσιο Βάμου. Την εκδήλωση διοργανώνουν ο Δήμος Αποκορώνου με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Βάμου “Ο Πρίνος” και συμπεριλαμβάνει έργα ζωγραφικής επεξεργασμένα από τη Μαρία Ορφανουδάκη σε photo shop. Εκθεση Φωτογραφίας, ποίηση, μουσική της ίδιας κ.ά. Η παρουσίαση θα γίνει από τον δάσκαλο, λογοτέχνη Βαγγέλη Θ. Κακατσάκη.
Ο ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΤΡΑΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΡΙΑ ΟΡΦΑΝΟΥΔΑΚΗ
Με αφορμή την εκδήλωση, αξίζει να θυμηθούμε τι είχαν πει δύο μεγάλες προσωπικότητες για τη Μαρία Ορφανουδάκη. Ο λόγος για τον μακαριστό Ειρηναίο Γαλανάκη και τον Αείμνηστο Μάνο Κατράκη.
Ο Ειρηναίος:
«Σίγουρα έχεις το μερίδιό σου από τα ταλέντα που δίνει ο Θεός στα πλάσματά του. Η αγάπη σου στην Κρήτη και την ανθρωπότητα, η ευαισθησία σου στην ΕΙΡΗΝΗ και τη συνεργασία των λαών, δείχνουν άνθρωπο με προσωπική σφραγίδα. Σίγουρα ο κόσμος μας ο χρεοκοπημένος χρειάζεται θεραπεία και σωτηρία… Υπάρχουν ακόμα σκαλοπάτια. Εύχομαι να τ’ ανεβείς και από κει επάνω να δώσεις με την τέχνη σου τη δική σου μαρτυρία όπως την έδωσαν οι Μύστες της ομορφιάς και της αγνότητας και οι μάρτυρες της αλήθειας και της θυσίας.
“Ο δρόμος της χάριτος είναι στρωμένος με την πέτρα της θυσίας” – Ίψεν.
Με την ευχή και την αναγνώρισή μου στην προσπάθειά σου».
Ο Μάνος Κατράκης: «Η Ορφανουδάκη πρόλαβε την εποχή της. Πήδηξε πρώτη αυτή τα σκαλοπάτια, αυτά που ανεβαίνουν σήμερα οι άλλες γυναίκες.
Η δύναμη της Μαρίας είναι κάτι ξεχωριστό έχει ένα κόσμο μέσα της ατέλειωτο. Δίνει και την ψυχή της για τον φίλο της, δίνει τη ζωή της για την Ελλάδα και ειδικότερα για την πατρίδα της την Κρήτη…
Η τέχνη της Μαρίας στη ζωγραφική επίσης είναι κάτι ξεχωριστό, δεν μοιάζει με τους άλλους ζωγράφους, έχει μια σφραγίδα δική της, ένα τρόπο δικό της να εκφράζει τα συναισθήματά της που δεν τό χουνε συνήθως οι ζωγράφοι… Η Μαρία δεν αρνιέται τον ρεαλισμό και μέσα στο ρεαλισμό της, υπάρχει η μεγάλη πλήρης ανθρώπινη αγωνία και ο πόνος. Γιατί η Μαρία πονάει. Είμαι βέβαιος ότι τα χαρούμενα λόγια της, τα χαρούμενα βλέμματά της, τα χαρούμενα λόγια της κρύβουν και ένα πολύ βαθύ πόνο. Πιστεύω πως ο πόνος αυτός προέρχεται από την αγωνία της για μια ΕΙΡΗΝΙΚΗ για μια Aνθρώπινη ζωή, το δείξε και το δείχνει κάθε μέρα. Tης σφίγγω βαθειά το χέρι δυνατά και με απέραντη φιλία και αγάπη και την παρακαλώ να δεχθεί τον σεβασμό μου και την παραπέρα φιλία μου!».
ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΗΣ
Η ιστορία πίσω από τη Μαρία Ορφανουδάκη
Πηνελόπη Περούλη – Ορφανουδάκη. της Μαρίας Ορφανουδάκη που απεικονίζει τη μητέρα της
Στάθης Περουλάκης. Ο καπετά Περούλης, ο παππούς της Μαρίας Ορφανουδάκη Μ.Ο.
Πηνελόπη Περούλη – Ορφανουδάκη. Εργο της Μαρίας Ορφανουδάκη που απεικονίζει τη μητέρα της
Στάθης Περουλάκης. Ο καπετά Περούλης, ο παππούς της Μαρίας Ορφανουδάκη Μ.Ο.
Πηνελόπη Περούλη – Ορφανουδάκη. Εργο της Μαρίας Ορφανουδάκη που απεικονίζει τη μητέρα της
Στάθης Περουλάκης. Ο καπετά Περούλης, ο παππούς της Μαρίας Ορφανουδάκη Μ.Ο.
Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου – λευκώματος της Μαρίας Ορφανουδάκη Μ.Ο.“Για να μη χαθώ!”, αύριο Κυριακή και ώρα 8.30 μ.μ. στο Λαμπράκειο Γυμνάσιο Βάμου, ανατρέξαμε σε αναφορές που έχουν γίνει για τη δημιουργό.
Στη Μαρία Ορφανουδάκη και το πλούσιο έργο της έχουν αναφερθεί πολλάκις μεγάλες προσωπικότητες της Τέχνης, του Πολιτισμού, των Γραμμάτων κ.ά.
Και δεν είναι τυχαίο κάτι τέτοιο αφού και η ίδια είναι εγγονή (από τη μεριά της μητέρας της Πηνελόπης Ορφανουδάκη το γένος Περουλάκη) του πρώτου βουλευτή του Ελευθερίου Βενιζέλου καπετά Στάθη Περούλη ο οποίος είχε πολύ πλούσια δράση στα τέλη του 19ου αιώνα ως «πληρεξούσιος εν Κρήτη» -όπως προκύπτει «από τα επίσημα έγγραφα του Ελεγκτικού Συνεδρίου της Ελλάδος 1) Κατά την γενική των Κρητών Επαναστατική Συνέλευση του 1896 από 27 Ιουνίου μέχρι 3 Νοεμβρίου 1896 2) Κατά την Επαναστατικήν Συνέλευσιν των Κρητών του έτους 1897 κ.λ.π από 28 Ιουνίου 1897 μέχρι 24 Ιανουαρίου 1899».
Εχουν δε γίνει σχετικές αναφορές ακόμη και στον Τύπο της εποχής και συγκεκριμένα όπως διαβάζουμε στο φύλλο της “ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ 2/9/1896” «[…]έχουν μαζί τον Μυλονογιάννη και τον ΤΙΤΑΝΑ ΣΤΑΘΗ ΠΕΡΟΥΛΗ έναν γίγαντα Κρήτα Αληθώς Εθνομάρτυρα θαυμαστής γενναιότητας και μεγαλοκαρδύας».
Επιπλέον, μεταξύ άλλων, διαβάζουμε και στο βιβλίο του Παυλή Γύπαρη “Ελευθέριος Βενιζέλος” τα παρακάτω: «Οπλαρχηγός ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΠΕΡΟΥΛΗΣ. Στενός συνεργάτης του Εθνάρχου στο Ακρωτήρι στο Θέρισο και τους λοιπούς απελευθεροτικούς αγώνες, διεκρίθει διά την γενναιότητά του».
Τέλος παραθέτουμε και τα παρακάτω βιογραφικά στοιχεία όπως έχουν γραφεί στην εφημερίδα “Κήρυξ”: «ΠΕΡΟΥΛΗΣ Ευστάθιος Εξ’ Αποκορώνου Κρήτης, ο πρώτος αιρετός και επί 10ετία Δήμαρχος Βάμου 1906. Γεννήθηκε στη Σούρη. Εχρημάτισεν ολόκληρον δεκαετίαν αιρετός Δήμαρχος ΒΑΜΟΥ. Υπήρξε ο πρώτος Βουλευτής του Ελευθερίου ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ. Διεκρίθει διά την γενναιότητα του υπό την σημαίαν του Ελευθερίου Βενιζέλου. Συνεργάτης του Εθνάρχου στο Ακρωτήρι, στο Θέρισο και λοιπούς απελευθερωτικούς αγώνας… Επανειλημμένως ο Ελευθέριος Βενιζέλος, εις γενομένας συζητήσεις, έπλεκε το εγκώμιον του γενναίου οπλαρχηγού Ευσταθίου Περουλή, διά το θάρρος και την εντιμότητά του».
Ολα τα παραπάνω έχουν μεταξύ άλλων σαφώς επηρεάσει τη “δημιουργική φαντασία” και οντότητα της δημιουργού Μ.Ο. (Μαρίας Ορφανουδάκη) η οποία με το έργο της εξακολουθεί να στέκεται ψηλά στο μετερίζι που έχει ταχθεί για την παγκόσμια Ειρήνη, για την Ανθρωπότητα κ.ά.
Μία ξεκάθαρη στάση ζωής που αποτυπώνεται και στο έργο της που λειτουργεί προς όφελος όλων εκείνων που έχουν ακόμη πίστη πως ο κόσμος μας μπορεί να ορθοποδήσει, μπορεί να γίνει καλύτερος στο μέλλον. Αυτή η αγωνία της και ο αγώνας της!
Μία αγωνία κι ένας αγώνας που συνεχώς εκφράζονται προς τα εξω. Ετσι το δίχως άλλο τα έχουν αφουγκραστεί -όπως προαναφέραμε- πολλοί σπουδαίοι άνθρωποι του πνεύματος όπως ο Φρέντυ Γερμανός που σημείωνε απευθυνόμενος προς τη Μαρία Ορφανουδάκη:
«O Kαζαντζάκης έλεγε!
Ο Θεός τση Κρήτης μαζί μας!
Εσύ μ’ έκανες να λέω
Ο Θεός τση Μαρίας μαζί μας!
Σκουτελοβαρίσκω σου!».
Εξάλλου ο ίδιος κάνοντας αναφορά σε μία παρέμβαση της Μ.Ο. για το θέμα της στράτευσης των γυναικών εν έτει 1979 έγραφε στην εφημερίδα “Ελευθεροτυπία” (Απρίλιος 1979) υπό τον τίτλο: “Mια φωνή απ’ τη Κρήτη αναστάτωσε πάλι τα νερά”:
«Mια φωνή απ’ τη Κρήτη αναστάτωσε πάλι τα νερά. Ήταν η φωνή της ζωγράφου Μαρίας ΟΡΦΑΝΟΥΔΑΚΗ, που μιλώντας σε μια κατάμεστη αίθουσα του Δήμου Αθηναίων ζήτησε να σταματήσει η θριαμβολογία γύρω από τη στράτευση των γυναικών.
Με Θέμα: “ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΧΩΡΙΣ ΧΑΚΙ”.
“Ας μην γελιόμαστε” είπε η Oρφανουδάκη Με το να ντυθεί η γυναίκα στο χακί δεν πετυχαίνει τίποτα άλλο παρά να ξεπέσει εκεί που έχει ξεπέσει προπολλού ο άνδρας… Και έχει κάθε δικαίωμα να μάχεται για τις απόψεις της, μια και τις έχει υλοποιήσει σ’ ένα έμψυχο έργο. Τουλάχιστον 200 απ’ τους πίνακες της έχουν σαν θέμα τους δυστυχισμένα παιδιά απ’ όλο τον κόσμο. Απ’ την Μπιάφρα απ’ το Βιετνάμ, απ’ το Κονγκo κι απ’ τη Χιλή…» σημείωνε τότε ο Φρέντυ Γερμανός για τη Μ.Ο.
Read more: http://www.haniotika-nea.gr/i-istoria-piso-apo-ti-maria-orfanoudaki/#ixzz4EYLDOSVh
Under Creative Commons License: Attribution Non-Commercial
Follow us: @HaniotikaNea on Twitter | haniotika.nea on Facebook